Τράπεζα θεμάτων:Αρχαία Ελληνικά Α΄ Λυκείου (ερωτήσεις εισαγωγής - Ξενοφώντας)

 

        

1.Τι γνωρίζετε για την καταγωγή (γέννηση, οικογενειακό περιβάλλον), τη μόρφωση του Ξενοφώντα και τις πολιτικές συνθήκες της εποχής του;

Απάντηση: « Ο Ξενοφών γεννήθηκε... της δημοκρατίας το 403 π.Χ».

 

2.Τι γνωρίζετε για τη μόρφωση του Ξενοφώντα και ποιες ιστορικές μορφές άσκησαν επίδραση στην προσωπικότητα και στις ιδέες του;

Απάντηση: «O πατέρας του Γρύλλος... το 403 π.Χ».

«Δύο ιστορικές μορφές... και θεσμών».

 

3.Τι γνωρίζετε για τη συμμετοχή του Ξενοφώντα στην εκστρατεία του Κύρου;

Απάντηση: «Ο φίλος του Πρόξενος... στα παράλια του Αιγαίου».

 

4.Ποιες στρατιωτικές υπηρεσίες προσέφερε ο Ξενοφών στον Αγησίλαο;

 Απάντηση: «Ο Ξενοφών, έμπειρος στρατιωτικός πλέον... για τους επινίκιους πανηγυρισμούς».

 

5.Να κατατάξετε κατά χρονική σειρά τα ακόλουθα βιογραφικά στοιχεία του Ξενοφώντα:

α) Συμμετείχε ως μισθοφόρος στο στράτευμα του Κύρου κατά του αδελφού του Αρταξέρξη.

β) Μεγάλωσε σε εύπορη οικογένεια στον Δήμο της Ερχιάς Αττικής.

γ) Ακολούθησε το Σπαρτιάτη βασιλιά Αγησίλαο στη μάχη της Κορώνειας.

δ) Υπηρέτησε στο σώμα των ιππέων της πατρίδας του, της Αθήνας.

ε) Οδήγησε τους Έλληνες μισθοφόρους (τους Μυρίους) από τα βάθη της Ασίας στην πατρίδα τους.

Απάντηση: β, δ, α, ε, γ

 

6.Ποιοι λόγοι οδήγησαν τον Ξενοφώντα στην εξορία;

Απάντηση: «(Ο Ξενοφώντας) ήλθε σε επαφή ...και δικαιολογημένη».

 

 

7.Ποιες ήταν οι σχέσεις του Ξενοφώντα με την πόλη της Σπάρτης;

Απάντηση: «(Όταν οι Αθηναίοι εξόρισαν τον Ξενοφώντα), οι Σπαρτιάτες, του πρόσφεραν «προξενίαν»,... για νέα μακρόχρονη εγκατάσταση (370 π.Χ.)»

«(Εξάλλου), παρά το θαυμασμό του για τους θεσμούς,...και παρέβησαν τους όρκους τους».

 

8.Να κατατάξετε κατά χρονική σειρά τα ακόλουθα βιογραφικά στοιχεία του Ξενοφώντα:

α) Εγκαταστάθηκε στο Σκιλλούντα της Ολυμπίας, όπου ασχολήθηκε με το συγγραφικό του έργο.

β) Εξορίστηκε από την πατρίδα του, την Αθήνα.

γ) Αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το κτήμα του, στο Σκιλλούντα, και να μετακομίσει στην Κόρινθο.

δ) Οι Αθηναίοι επέτρεψαν στον Ξενοφώντα να επαναπατριστεί, μετά από την άρση του ψηφίσματος για εξορία.

ε) Έστειλε τους γιους του, Γρύλλο και Διόδωρο, να υπηρετήσουν στον αθηναϊκό στρατό.

 Απάντηση : β, α, γ, δ, ε 

 

9. Οι Αθηναίοι με ψήφισμά τους εξόρισαν τον Ξενοφώντα, επειδή:

α) αρνήθηκε να υπηρετήσει στον αθηναϊκό στρατό,

β) κατατάχτηκε ως μισθοφόρος στο στρατό του Κύρου, στη Μ. Ασία,

γ) ανήκε στην τάξη των ιππέων και συναναστρεφόταν με το Σωκράτη,

δ) στη μάχη της Κορώνειας (494 π.Χ.) παρατάχτηκε με το βασιλιά της Σπάρτης, Αγησίλαο, εναντίον της πατρίδας του,

ε) δεν επέτρεψε στους γιους του να υπηρετήσουν στον αθηναϊκό στρατό.

Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση, σημειώνοντας το αντίστοιχο γράμμα και να αναφέρετε αν οι Αθηναίοι αναθεώρησαν το ψήφισμα αυτό και με ποια αφορμή.

Σωστή απάντηση κανονικά θα ήταν η δ ,αλλά η χρονολογία που δίνεται είναι λανθασμένη , εκτός και αν πρόκειται για τυπογραφικό λάθος.

« Η ήττα των Σπαρτιατών από τους Θηβαίους στη μάχη των Λεύκτρων (371 π.Χ.) εξασθένισε τη θέση τους. Η προσέγγιση Αθηναίων και Σπαρτιατών,... ήταν πολύ γνωστό».

 

10.Ποιοι λόγοι οδήγησαν τους Αθηναίους στην άρση του ψηφίσματος της εξορίας του Ξενοφώντα?

Απάντηση: «Η ήττα των Σπαρτιατών από τους Θηβαίους... ήταν πολύ γνωστό».

 

11.Να εξηγήσετε γιατί οι Αθηναίοι εξόρισαν τον Ξενοφώντα από την πατρίδα του (394 π.Χ.) και γιατί, πολύ αργότερα (365 π.Χ.), ανακάλεσαν αυτή τους την απόφαση.

Απάντηση: «(Ο Ξενοφώντας , όταν ανέλαβε την ηγεσία για την επιστροφή στην Ελλάδα των μισθοφόρων που πήραν μέρος στην εκστρατεία του Κύρου εναντίον του αδελφού του Αρταξέρξη), ήλθε σε επαφή... και δικαιολογημένη».

«Η προσέγγιση Αθηναίων και Σπαρτιατών,... ήταν πολύ γνωστό».

 

12.α) Να εξηγήσετε γιατί δεν είναι εύκολη η ειδολογική και η χρονολογική κατάταξη των έργων του Ξενοφώντα.

β) Σε ποια κριτήρια στηρίζεται η χρονολογική κατάταξη των έργων του Ξενοφώντα;

Απάντηση:α) «Δεν είναι εύκολη ούτε η ειδολογική ... φιλολογικών ειδών».

β) « Η χρονολόγηση των έργων του... προσεκτική μελέτη του ύφους του».

 

13.α) Σε ποια κριτήρια στηρίζεται η χρονολογική κατάταξη των έργων του Ξενοφώντα;

β) Ποια είναι η πιθανότερη χρονολογική κατάταξη των έργων του;

Απάντηση:α) «Η χρονολόγηση των έργων του ...στην προσεκτική μελέτη του ύφους του».

β) «Θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι... σε τεχνικά θέματα και θεσμούς».

 

14.Σε ποιες κατηγορίες κατατάσσονται τα έργα του Ξενοφώντα? Να γράψετε δύο τίτλους έργων από κάθε κατηγορία.

Απάντηση: Τα έργα του Ξενοφώντα κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες: τα Ιστορικά (?λληνικά, Κύρου ?νάβασις), τα Σωκρατικά (?πολογία Σωκράτους, Απομνημονεύματα Σωκράτους) και τα Διδακτικά (Περί ?ππικ?ς, ?ππαρχικός).

 

15.Σε ποιες κατηγορίες κατατάσσονται τα έργα του Ξενοφώντα; Να αναφέρετε τους τίτλους των έργων μιας κατηγορίας.

Απάντηση:Τα έργα του Ξενοφώντα διακρίνονται σε Ιστορικά, Σωκρατικά και Διδακτικά.

Διδακτικά είναι τα ακόλουθα: Περί ?ππικ?ς, ?ππαρχικός, ?έρων, Πόροι ή Περί Προσόδων.

 

16.Να αναφέρετε τα Ιστορικά έργα του Ξενοφώντα και να δώσετε περιληπτικά το περιεχόμενο δύο έργων αυτής της κατηγορίας.

Απάντηση:Κύρου ?νάβασις, ?λληνικά, ?γησίλαος, Λακεδαιμονίων Πολιτεία, Κύρου Παιδεία

Κύρου ?νάβασις : «Η συμμετοχή των «μυρίων»,... το 401 π.Χ».

?λληνικά: «Τα γεγονότα της περιόδου 411-362 π.Χ».

 

17.α) Σε ποια κατηγορία των έργων του Ξενοφώντα ανήκουν τα ?λληνικά και σε ποια χρονική περίοδο αναφέρονται;

β) Να αναφέρετε τους τίτλους των υπολοίπων έργων του Ξενοφώντα που ανήκουν στην ίδια κατηγορία με τα ?λληνικά.

Απάντηση:α) Τα Ελληνικά εντάσσονται στην κατηγορία των Ιστορικών έργων του Ξενοφώντα  και αναφέρονται στα γεγονότα της περιόδου 411-362 π.Χ.

β) Κύρου ?νάβασις, ?γησίλαος, Λακεδαιμονίων Πολιτεία, Κύρου Παιδεία

 

18.Να αναφέρετε τα Σωκρατικά έργα του Ξενοφώντα και να δώσετε περιληπτικά το περιεχόμενο δύο έργων αυτής της κατηγορίας.

 Απάντηση:?πολογία Σωκράτους, ?πομνημονεύματα Σωκράτους, Συμπόσιον, Ο?κονομικός

?πολογία Σωκράτους:«(διαφορετική εκδοχή από την «Απολογία» του Πλάτωνος). Ο Σωκράτης αντικρούει την κατηγορία της αθεΐας και προβάλλει την ηθική του και τη σοφία του».

?πομνημονεύματα Σωκράτους: « Συζητήσεις και διάλογοι του μεγάλου στοχαστή και δάσκαλου που προβάλλουν την ηθική του επιρροή στους γύρω του».

 

19.Να αναφέρετε τα Διδακτικά έργα του Ξενοφώντα και να δώσετε περιληπτικά το περιεχόμενο δύο έργων αυτής της κατηγορίας.

 Απάντηση:Περί ?ππικ?ς, ?ππαρχικός, ?έρων, Πόροι ή Περί Προσόδων

Περί ?ππικ?ς: «οδηγίες για την καλύτερη δυνατή περιποίηση και χρησιμοποίηση των ίππων».

?ππαρχικός: « οδηγίες για τις γνώσεις του Ιππάρχου (= του αρχηγού του ιππικού) σε θέματα οργάνωσης και τακτικής».

 

20. Ο Ξενοφών είχε τη φιλοδοξία να συνεχίσει το έργο του Θουκυδίδη. Πόσο επιτυχημένη θεωρείται η προσπάθειά του;

Απάντηση:«Ο Ξενοφών, παρά το θαυμασμό του για το  Θουκυδίδη... όλων των ιστορικών «πόλεων-κρατών» της Ελλάδας».

 

21.Πώς δικαιολογείται ο χαρακτηρισμός του Ξενοφώντα ως «ρεπόρτερ» και πώς αποτυπώνεται στο έργο του η εικόνα των πολιτικών εξελίξεων του 4ου π.Χ. αι.;

Απάντηση: «Με τη σαφήνεια και την ακρίβεια... της Ελλάδας».

 

22.Από την περιγραφή ποιων γεγονότων αναδεικνύεται η ικανότητα του Ξενοφώντα να ζωντανεύει με δραματική ένταση μεμονωμένες εντυπωσιακές σκηνές?

Απάντηση: «Η ικανότητα του συγγραφέα να ζωντανεύει... στα Λεύκτρα».

 

23.Πώς αναδεικνύεται η πίστη του Ξενοφώντα σε υψηλές αξίες;

Απάντηση: «Σε όλη την περιπετειώδη ζωή του ... τους ίδιους ανθρώπους που είχαν αδικήσει» (5.4.1. Μετάφραση Ρόδη Ρούφου)».

 

24.Ποιες συνέπειες έχει, κατά τον Ξενοφώντα, η ασέβεια προς τους θεούς στην εξέλιξη των ιστορικών γεγονότων;

Απάντηση: «(Ο Ξενοφώντας πιστεύει ότι η ασέβεια προς τους θεούς μπορεί να οδηγήσει σε ήττα στον πόλεμο). Έτσι, παρά το θαυμασμό του για τους θεσμούς,... τους ίδιους ανθρώπους που είχαν αδικήσει» (5.4.1. Μετάφραση Ρόδη Ρούφου)».

 

25.Ποιες είναι οι απόψεις του Ξενοφώντα για την «αθέτηση του λόγου» και την «παράβαση των όρκων»;

Απάντηση:«Παρά το θαυμασμό του για τους θεσμούς... από μόνους εκείνους τους ίδιους ανθρώπους που είχαν αδικήσει» (5.4.1. Μετάφραση Ρόδη Ρούφου).»

 

26.α) Πώς αξιολογήθηκε το έργο του Ξενοφώντα στην Αλεξανδρινή και στη Ρωμαϊκή εποχή;

β) Σε ποια κατηγορία των έργων του Ξενοφώντα ανήκουν τα ?λληνικά και σε ποια χρονική περίοδο αναφέρονται;

Απάντηση: α) «Η αναγνώριση της συγγραφικής προσφοράς... της ελληνιστικής εποχής»

β) Τα Ελληνικά εντάσσονται στην κατηγορία των Ιστορικών έργων του Ξενοφώντα, και αναφέρονται στα γεγονότα της περιόδου 411-362 π.Χ.

 

27.Ποιον χαρακτηρισμό απέδωσαν στον Ξενοφώντα οι θαυμαστές του έργου του στη ρωμαϊκή εποχή και γιατί;

Απάντηση: «Στη ρωμαϊκή εποχή... δεν είναι απόλυτα θεμελιωμένοι.»

 

 

28.Ποια δημοφιλέστερα έργα του Ξενοφώντα χρησιμοποιήθηκαν ως διδακτικά βιβλία από την Αναγέννηση μέχρι σήμερα και για ποιους λόγους;

 

Απάντηση: «Τα δημοφιλέστερα έργα του από την Αναγέννηση ... για τα γεγονότα της περιόδου 411-362 π.Χ».