Επαναληπτικές ερωτήσεις

(2o μέρος)

 

 

1. Να αναφέρετε τα  εκφραστικά μέσα που κυριαρχούν στο κείμενο και να επισημάνετε τη    λειτουργία τους.

Αυτά είναι συνήθως μεταφορές, παρομοιώσεις , εικόνες, προσωποποιήσεις,  ρητορικά ερωτήματα κ.α. Κάνουν το λόγο παραστατικότερο, ζωντανό, καταργούν τη μονοτονία της απρόσωπης δοκιμιακής γραφής, κάνουν πιο εύληπτες τις ιδέες του κειμένου και  εκπλήσσουν ευχάριστα τον αναγνώστη.

 

2. Να εντοπίσετε το/ τα σχόλια που υπάρχουν σε μία παράγραφο

Το σχόλιο είναι το υποκειμενικό στοιχείο μιας είδησης, δηλ η κρίση που εκφράζει ο συγγραφέας για ένα γεγονός επιδοκιμάζοντας ή αποδοκιμάζοντάς το.

Ως σχόλια χρησιμοποιούνται επίθετα, επιρρήματα, σημεία στίξης (ερωτηματικό , θαυμαστικό, εισαγωγικά, αποσιωπητικά) ή ολόκληρες προτάσεις που σχολιάζουν ένα γεγονός ή αποτελούν αξιολογικές κρίσεις.

 

 3. Με ποιο τρόπο εξασφαλίζεται η συνοχή (= σύνδεση) των προτάσεων , (ημι)περιόδων, παραγράφων, ενοτήτων του κειμένου;

  α. Με διαρθρωτικές λέξεις ή φράσεις

  β. Με την επανάληψη μιας σημαντικής λέξης  ή με αντικατάστασή της με άλλη   ισοδύναμή της (συνώνυμη ή νοηματικά συγγενή) ή με αντωνυμία

  γ. Με την επανάληψη ιδέας που διατυπώθηκε πριν

  δ. Με φράσεις που παραπέμπουν στα προηγούμενα, όπως : «τα παραπάνω» , «τα προηγούμενα»

 ε. Με αντικατάσταση των ειδών( που ανήκουν σε ένα γένος) με το γένος

 στ . Νοηματική σύνδεση, χωρίς εξωτερικό στοιχείο συνοχής

 

 

 4.Πώς επιτυγχάνεται η συνεκτικότητα μεταξύ περιόδων ή παραγράφων ενός κειμένου;

Η συνεκτικότητα αφορά τις νοηματικές σχέσεις που αναπτύσσονται ανάμεσα στις περιόδους μιας παραγράφου ή ανάμεσα στις παραγράφους ενός κειμένου. Είναι η λογική συνάφεια των μερών, η λογική ακολουθία των σκέψεων (π.χ. αίτιο-αποτέλεσμα, σύγκριση, αντίθεση, προϋπόθεση, εναντίωση, αίτια ενός προβλήματος-λύσεις (ή προτάσεις για τη λύση) του προβλήματος, θέση- άρση, ερώτηση- απάντηση, γενική θέση- επέκταση μέσω λεπτομερειών κ.ά).

 

5. Να εντοπίσετε και να χαρακτηρίσετε τις αναφορικές προτάσεις, βάζοντας κόμμα όπου χρειάζεται.

Οι αναφορικές προτάσεις διακρίνονται σε:

1. ονοματικές αναφορικές, οι οποίες εισάγονται με αναφορικές αντωνυμίες( που, ο οποίος, όποιος, ό,τι, οποιοσδήποτε, όσος)   και χρησιμοποιούνται ως υποκείμενα, κατηγορούμενα, αντικείμενα, ονοματικοί  προσδιορισμοί και

2. επιρρηματικές αναφορικές, οι οποίες εισάγονται με αναφορικά επιρρήματα (όπου, οπουδήποτε, εκεί που, όποτε, οποτεδήποτε, τότε που ,όπως, καθώς όσο, ) ή με άλλους αναφορικούς επιρρηματικούς προσδιορισμούς και  δηλώνουν μία επιρρηματική σχέση( τόπο, χρόνο, τρόπο, ποσό, κ.α). 

                

Μια άλλη διάκριση των αναφορικών προτάσεων είναι αυτή σε:

      1.Προσδιοριστικές:όταν είναι αναγκαίοι προσδιορισμοί στον όρο που προσδιορίζουν, δηλαδή είναι απαραίτητα συμπληρώματα για την κατανόηση του όρου αυτού, οπότε δεν μπαίνει  κόμμα στο γραπτό λόγο ή δε γίνεται παύση στον προφορικό.

Π.χ. « Ο κύριος που συναντήσαμε χθες ήταν ο καθηγητής μου»

 

     2.Παραθετικές/προσθετικές:όταν δεν είναι απαραίτητα συμπληρώματα για την κατανόηση του όρου που προσδιορίζουν και απλώς παραθέτουν κάποιο επιπλέον στοιχείο (μία δευτερεύουσα πληροφορία) σε αυτόν, οπότε και έχουμε πριν από αυτές κόμμα στο γραπτό λόγο και παύση στον προφορικό.

Π.χ. «Ο Γιάννης, που ήταν πραγματικός φίλος, με στήριξε.»

 

Σημείωση: Ενδέχεται η ίδια αναφορική πρόταση να είναι προσδιοριστική ή παραθετική ανάλογα με το νόημα που θέλουμε να της προσδώσουμε.

Π.χ. : «Πέταξαν τα μήλα  που είχαν σαπίσει.» (προσδιοριστική: πέταξαν όσα από τα μήλα είχαν σαπίσει)

αλλά : «Πέταξαν τα μήλα, που είχαν σαπίσει» (παραθετική: όλα τα μήλα είχαν σαπίσει και τα πέταξαν).