Επαναληπτικές ερωτήσεις

(1o μέρος)

 

1. Ποια είναι η δομή της παραγράφου;

Θεματική πρόταση- λεπτομέρειες ?κατακλείδα (η τελευταία δεν υπάρχει πάντα)

 

2. Με ποιο τρόπο αναπτύσσεται η παράγραφος;

Τρόποι ανάπτυξης:α. Αίτιο ? αποτέλεσμα β. Παραδείγματα γ. Σύγκριση ?αντίθεση δ. Διαίρεση ε. Ορισμός στ. Αιτιολόγηση ζ. Αναλογία η. Συνδυασμός μεθόδων

 

         Ως προς το α (αίτιο- αποτέλεσμα)να προσέξω μήπως έχω το αντίστροφο, δηλ αποτέλεσμα-αίτιο.

Ως προς το β(παραδείγματα): επισημαίνω το σημείο του κειμένου, όπου εντοπίζονται, αναφέρω από ποιο πεδίο αντλούνται και αν υπάρχουν γλωσσικές ενδείξεις (π.χ, λόγου χάρη, για παράδειγμα).

Ως προς το γ(σύγκριση ?αντίθεση)εντοπίζω τις έννοιες που συγκρίνονται, τις ομοιότητες ή /και τις διαφορές καθώς και τις διαρθρωτικές λέξεις που δηλώνουν αντίθεση.

Ως προς τοδ (διαίρεση)εντοπίζω τη διαιρετέα έννοια, τη διαιρετική βάση και τα μέλη της διαίρεσης.

Ως προς το ε(ορισμό )εντοπίζω την οριστέα έννοια, το γένος( ευρύτερη κατηγορία στην οποία εντάσσεταιη έννοια) και την ειδοποιό διαφορά.

Ως προς το στ(αιτιολόγηση) αναφέρω ότι αιτιολογείται αυτό που αναφέρεται στη θεματική πρόταση και τις διαρθρωτικές λέξεις που δηλώνουν αιτιολόγηση.

 

3. Να αναφερθούν σημεία του κειμένου στα οποία υπάρχει αναφορική ή ποιητική λειτουργία της γλώσσας και να αιτιολογήσετε την επιλογή του συγγραφέα / ή και τι πετυχαίνει με αυτή;

 

        αναφορική:κυριολεκτική,δηλωτική, λογική, πληροφοριακή.

        ποιητική:μεταφορική, συνυποδηλωτική, συγκινησιακή

 

«Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί κατά βάση την αναφορική/ ποιητική λειτουργία της γλώσσας, δηλαδή χρησιμοποιεί τις λέξεις με την:κυριολεκτική / μεταφορική σημασία τους, απευθυνόμενος στη λογική/ συγκινησιακή λειτουργία του ανθρώπου. Ενδεικτικά παραδείγματα είναι οι λέξεις....

Και αυτή η επιλογή οφείλεται στην πρόθεσή του να προσδώσει στο λόγο του... / ή Και με αυτή του την επιλογή πετυχαίνει να προσδώσει στο λόγο τουαντικειμενικότητα/ ζωντάνια, παραστατικότητα».

 

4. Γιατί ο συγγραφέας χρησιμοποιεί ενεργητική σύνταξη ή παθητική;

Με την ενεργητική σύνταξη τονίζεται το υποκείμενο του ρήματος, ενώ με την παθητική η ενέργεια του υποκειμένου. Η παθητική σύνταξη κάνει το λόγο πιο ουδέτερο καιαπρόσωπο.

Είναι εύκολο να καταλάβουμε ότι έχουμε παθητική σύνταξη, καθώς το ρήμα είναι παθητικό και υπάρχει ποιητικό αίτιο. Το ποιητικό αίτιο παραλείπεται, όταν ή δεν είναι γνωστό ή εννοείται ή ο συγγραφέας δε θέλει να το αναφέρει.

 

5. Να αναπτύξετε μίαφράση τουκειμένου:<

α. Χρησιμοποιώ τη φράση ως θεματική πρόταση.

β. Επιλέγω σωστά τον τρόπο ανάπτυξής της .

γ. Φροντίζω να κάνω κατακλείδα.

 

 

6. Να δοθεί ένας τίτλος στο κείμενο

Μπορώ να δώσω τίτλο με σχόλιο ή χωρίς ,εκτός κι αν μου το διευκρινίζουν .

 

7. Γιατί ο συγγραφέας χρησιμοποιεί εισαγωγικά;

Τα εισαγωγικά χρησιμοποιούνται για να δηλώσουν:

α. μεταφορική χρήση του λόγου

β. για να εκφράσουν σχόλιο του συγγραφέα(ειρωνικό, αποδοκιμαστικό, επικριτικό)

γ. για να μεταφέρουν αυτούσια τα λόγια κάποιου

δ. για να δηλώσουν όρο επιστημονικό

ε. για να δηλώσουν ρητά, παροιμίες , τίτλους έργων ...

στ .για να δηλώσουν έμφαση

 

8. Ποιος ο ρόλος των ερωτήσεωνστο κείμενο;

Οι ερωτήσεις χρησιμοποιούνται:

α. για να κάνουν το κείμενο πιο ζωντανό και παραστατικό

β για να προβληματίσουν, να ευαισθητοποιήσουν τον αναγνώστη

γ. για να δώσουν τη δυνατότητα στον κειμενογράφο να περάσει στο επόμενο θέμα-προβληματισμό του

δ. για να διατυπωθεί προτροπή ή παράκληση

ε. για να εκφράσουν την αξιοπιστία ή την αμφιβολία μιας θέσης

στ. Μπορεί, όμως, τα ερωτήματα να είναι ρητορικά καθώς η απάντησή τους είναι αυτονόητη. Στην περίπτωση αυτή ενισχύουν τον προβληματισμόκαι κάνουν περισσότερο αποδεκτές τις ιδέες του συγγραφέα.

 

9. Γιατί ο συγγραφέας χρησιμοποιεί το α΄ ή το β΄ πρόσωπο;

Το α΄ενικό πρόσωπο δηλώνει αμεσότητα και έντονη προβολή της προσωπικής θέσης του κειμενογράφου. Το α΄ πληθυντικό την τάση του να εντάξει τον εαυτό του στο σύνολο, άρα να γίνει πειστικότερος.

Το β΄ ενικό και συνήθως και το β΄πληθυντικό προσδίδει στο λόγο αμεσότητα, καθώς ο κειμενογράφος απευθύνεται προσωπικά στον αναγνώστη, τον παρακινεί , τον προβληματίζει και τον ευαισθητοποιεί, ώστε αυτός να οδηγηθεί σε λήψη αποφάσεων.

Το γ΄ πρόσωπο κάνει το λόγο  αντικειμενικότερο, απρόσωπο και κυριαρχεί στα αποδεικτικά δοκίμια.

Επιπλέον η χρήση των α΄ και β΄ προσώπων προσδίδουν στο λόγο οικειότητα, η οποία βοηθά το συγγραφέα να επικοινωνήσει αποτελεσματικότερα με τον αναγνώστη.

 

10. Να δικαιολογηθεί η ρηματική έγκλιση στο λόγο

Η οριστική δηλώνει κάτι το πραγματικό , η υποτακτική το ενδεχόμενο, το επιθυμητό , προτροπή , παραχώρηση , ευχή, απορία, προσταγή ,απαγόρευση και η προστακτική έντονη επιθυμία, προσταγή, απαίτηση, προτροπή ,ευχή.

 

11. Να αναγνωριστεί το είδος της σύνδεσης των προτάσεων που υπάρχει σε ένα χωρίο

Η σύνδεσηείναι παρατακτική, όταν και χρησιμοποιούνται παρατακτικοί σύνδεσμοι

(συμπλεκτικοί, διαζευκτικοί ή αντιθετικοί) ή

είναι υποτακτική , όταν συνδέεται κύρια+δευτερεύουσα+ δευτερεύουσα...΄Όταν συνδέεται μία κύρια με μία δευτερεύουσα έχουμε απλή υπόταξη, ενώ , όταν υπάρχει κύρια+δευτερεύουσα+ δευτερεύουσα (η οποία εξαρτάται από την προηγούμενη δευτερεύουσα) η υπόταξη ονομάζεται διαδοχική.

 

12. Να σχολιάσετε το ύφος του κειμένου

Χαρακτηρισμοί: σοβαρό, απλό, λιτό, πυκνό, λόγιο, ακαδημαϊκό, καλαίσθητο, ακαλαίσθητο, άτονο, νευρώδες, ανιαρό , πλαδαρό φυσικό, ανεπιτήδευτο, επιτηδευμένο δηκτικό, πομπώδες, ευτράπελο, προσωπικό, επιστημονικό, με στοιχεία προφορικότητας, εξεζητημένο, κομψό, στρυφνό, τυπικό, επίσημο, καθημερινό, παραστατικό κ.α